Wspomnienia Starego Żbika

W niedzielę przeżyłam prawdziwą podróż w czasie. Nie dzięki technologii, ale ludziom i wspomnieniom. 21 Warszawska Drużyna Harcerska „Stare Żbiki”, w której działałam w czasach liceum, obchodziła stulecie powstania! Moja historia jest trochę krótsza, zabieram Was zatem do początku lat 90. Nie ma internetu, komórek. Metro to ciąg głębokich wykopów. Pod Pałacem Kultury kwitnie handel. W tak pięknych okolicznościach trafiam do liceum w centrum Warszawy, a tam dość szybko - do harcerstwa...

Nazwa drużyny nawiązuje do konspiracyjnej nazwy „Żbik”, którą przyjęto podczas II wojny światowej. Po wojnie zdarzały się nadal okresy konspiracji, aresztowania. Drużyny powstawały, łączyły się i rozpadały. Nasza - w znanej mi postaci - działa od 1987 roku.

To były piękne lata. Wspominam je z ogromną przyjemnością, ale i wdzięcznością, że mogłam być częścią tej idei i należeć do wielkiej harcerskiej braci. Wiele przyjaźni przetrwało do dziś. Myślę, że to kilkuletnie doświadczenie miało na mnie bardzo duży wpływ. Na to, jaka jestem, co lubię. Jak spędzam wolny czas, co mnie interesuje i bawi, a nawet na to, co jem. ;)

Działaliśmy głównie w terenie. Koncentrowaliśmy się na wędrownych wyjazdach, przede wszystkim w góry. Na doskonaleniu umiejętności terenowych, radzenia sobie w różnych sytuacjach. Były oczywiście różne obrzędy, typowo harcerskie, było poszanowanie dla munduru, ognia, harcerskie pieśni. Podczas akcji zarobkowych zbieraliśmy na zakup nowoczesnego (wtedy) sprzętu - namiotów igloo. Zimą wiele spotkań odbywało się pod dachem - Rajd Wigilijny, śpiewanki.

Ideały? Były, oczywiście. Pomoc, służba, rozwój, praca nad sobą, przekraczanie swoich ograniczeń. Każdy w takim stopniu, w jakim chciał i mógł. Środowisko było otwarte - na wyjazdy można było zabrać rodzeństwo albo znajomych, funkcjonował nawet formalny status „sympatyka drużyny”. Można było mieć swoje poglądy, dyskutować (czasem do rana). Byli wśród nas wierzący i niewierzący, patrioci, anarchiści i kosmopolici. Wegetarianie i mięsożercy. Indywidualiści z własnymi pasjami, pomysłami, rzadkimi umiejętnościami. Starsi imponowali - doświadczeniem, wiedzą, radzeniem sobie w terenie. Chcieliśmy być tacy sami!

Pierwszy obóz - stary plecak Mamy, ze stelażem, traperki i kurtka Mamy, osmolone menażki Dziadka, wełniane skarpetki. Przysłuchiwanie się dyskusjom o sprzęcie - co warto kupić? Pierwsze polary, goreteks, plecaki z wewnętrznym stelażem, wielka nowość w polowej kuchni - kuskus (nie trzeba gotować, co za wygoda).

Z drużyną pierwszy raz wędrowałam po górach z plecakiem, spałam w namiocie i pod gołym niebem, myłam się w potokach, jechałam autostopem, gotowałam na ognisku, kierowałam ruchem ulicznym, załatwiałam coś w banku. Nauczyłam się grać na gitarze, występowaliśmy na festiwalach. I chodzić z mapą i kompasem, również nocą. Usłyszałam o kulturze Łemków i akcji „Wisła” - wyobrażacie sobie takie lekcje historii, w Bieszczadach przy ognisku, w czasach, gdy ta historia dopiero była „odkrywana”? Beskid Niski, Kotlina Kłodzka, Gorce, Biskupin, Kraków, Kazimierz Dolny, Krynica Morska, Pojezierze Łęczyńsko-Włodawskie, Puszcza Kampinoska. Nowe miejsca, śpiewanie piosenek, terenowe gry. Minimum formalności i biurokracji, maksimum dobrej zabawy i poznawania świata.

Mundur opowiada historię harcerza. Na rękawie mam wyszyte tylko 4 sprawności, ale kto dłużej czyta bloga, nie będzie nimi zaskoczony:

- mistrzyni cukiernictwa (z tej okazji pierwszy i ostatni raz w życiu zrobiłam lukier! a poza tym była to bardzo praktyczna sprawność - dostarczało się ciasta na rozmaite spotkania drużyny),
- dziewiarka (a jakże! najgorzej poszło mi z punktem dotyczącym przekazania umiejętności komuś młodszemu...),
- kronikarz (kronika miała w tych czasach postać grubej księgi, do której wklejało się zdjęcia, pisało relacje, dbało o szatę graficzną).

Na koniec - sprawność marzenie - Trzy Pióra (kółeczko na górze). Teoretycznie powinno się ją zdobywać na obozie stałym, ale na takie nie jeździliśmy. Zatem - obóz wędrowny, lato w Beskidzie Niskim. Niezapomniane przeżycie. Pierwsza doba - głodomorek - nie można jeść. Druga doba (najtrudniejsza!) - milczek - nie wolno się odezwać. Oj, nie było to łatwe, naprawdę. Zwłaszcza, że można odezwać się przypadkiem, np. odruchowo mówiąc „przepraszam”. Trzecie doba - samotnik - spędzenie czasu w odosobnieniu na rozmyślaniach, mając jedynie niezbędne ubranie, trzy zapałki i nóż. W praktyce głodomorek i milczek w jednym. Pamiętam, że w nocy strasznie lało. Pozwolono mi zabrać pałatkę. Do świtu przeczekałam w pobliskim szałasie, a potem - w las. Nikt znajomy ani postronny nie może „samotnika” zobaczyć. Spanie pod świerkiem, woda z potoku, oszukiwanie głodu liśćmi mięty. No i oczywiście szukanie trzech piór. Wieczorem - czekanie, skradanie się w stronę obozu. A tam już chodzą po chrust, pali się obrzędowe ognisko. Północ - można wracać do gromady. Radość, duma, uznanie, bycie z ludźmi i nareszcie - jedzenie. :)

Rozmawiałam z kolegą, który nie dojechał niestety na obchody stulecia. Przyznał, że kiedyś spędził pół dnia na buszowaniu po stronie internetowej naszej drużyny (oczywiście w naszych czasach czegoś takiego nie było - „stroną” była gablota w szkole, w której zamieszczaliśmy rozkazy, ogłoszenia, zaproszenia na rajdy, zdjęcia). I mówi mi tak: „Wiesz, oni są tacy, jak my byliśmy! Na wyjazdach robią sobie podobne zdjęcia, podobnie je komentują. To samo ich bawi i cieszy, grają w te same gry, śpiewają ciągle Kaczmarskiego i Stare Dobre Małżeństwo! Przetrwał duch - to jest niesamowite!” Od siebie dodam, że imponują mi wyjazdy młodszych koleżanek kolegów w ciekawe góry za granicą. Tak trzymać! Wspaniale poradzili sobie z organizacją obchodów stulecia, a nas, gości, przybyło niemało. Program artystyczny - ogromne zaangażowanie, fajne pomysły, pieśni, archiwalne zdjęcia, światło, dźwięk, a nawet wytwornice dymu. Niejedna łezka zakręciła się w oku, naprawdę.

Inne czasy, ale ciągle... dobro?

Dobroć jest bezbronna,
ale nie bezsilna.
Dobroci nie trzeba siły.
Dobroć sama jest siłą.

Dobroć nie musi zwyciężać:
dobroć jest

nieśmiertelna.

(Wiersz Ryszarda Krynickiego, który dostałam od Drużynowego razem z Krzyżem Harcerskim.)